Wpływ na gospodarkę i rynek

Priorytetem PSE jest zapewnienie bieżącego i długoterminowego bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej do wszystkich regionów Polski. Dzięki naszej działalności generujemy pozytywne impulsy w polskiej gospodarce. Mamy istotny wkład w tworzenie wartości dodanej, miejsc pracy, dochodów ludności oraz ─ dzięki odprowadzanym podatkom ─ w rozwój regionu.

Wpływ na gospodarkę i rynek

Wzmacnianie innowacyjności i wdrażanie nowych technologii

GRI 103-1

Zachowanie stabilności bezpieczeństwa pracy systemu elektroenergetycznego wymaga stałego rozwoju technologicznego oraz wyznaczenia kierunków, którymi sektor powinien podążać w przyszłości. Znaczący wpływ na kwestie bezpieczeństwa ma rozwój nowych technologii, dlatego prowadzimy wiele działań, których celem jest optymalne wykorzystanie nowych technologii w sektorze elektroenergetycznym.

Do ważniejszych prac w dziedzinie innowacji, badań i rozwoju technicznego należą:

Projekt Market Management System (MMS)
Celem projektu MMS jest poprawa jakości planowania i prowadzenia ruchu KSE w warunkach spełnienia kryteriów bezpieczeństwa oraz przy minimalizacji kosztów dostaw energii do odbiorców poprzez wdrożenie narzędzi planowania i prowadzenia ruchu KSE opartych na pełnym modelu sieci (FNM) oraz lokalizacyjnej wycenie energii elektrycznej.
Projekt demonstracyjny w zakresie wdrożenia systemu wspomagania bezpieczeństwa pracy KSE opartego o system Special Protection Scheme (SPS) i bateryjny magazyn energii elektrycznej
Celem projektu jest optymalne ograniczenie generacji farm wiatrowych przez OSP w sytuacji awarii krytycznych elementów sieci koordynowanej (z wykorzystaniem magazynów energii) przy występowaniu dużej generacji wiatrowej lub w sytuacjach zagrożenia KSE niezbilansowaniem.
Projekt utworzenia Operatora Informacji Rynku Energii
Celem projektu jest utworzenie w ramach naszej spółki Operatora Informacji Rynku Energii (OIRE),
czyli organizacji odpowiedzialnej za wdrożenie, eksploatację i rozwój systemu teleinformatycznego.
Zadaniem OIRE będzie:
- wspieranie obsługi procesów rynku detalicznego energii elektrycznej,
- zapewnianie użytkownikom KSE, w tym odbiorcom końcowym, dostępu do ich danych pomiarowych,
- umożliwianie wymiany informacji pomiarowych upoważnionym podmiotom rynku energii.

Interwencyjne Programy DSR (usługi redukcji zapotrzebowania)
Usługi redukcji zapotrzebowania odbiorców na polecenie OSP (tzw. usługi DSR) są jednym ze środków interwencyjnych umożliwiających PSE zbilansowanie KSE w okresie braku technicznej możliwości pokrycia zapotrzebowania odbiorców przez dostępne jednostki wytwórcze.
Analiza dynamicznych właściwości urządzeń Power Guardian i ich wzajemnej interakcji z siecią przesyłową
Celem pracy było określenie możliwości zastosowania urządzenia Power GuardianTM dla potrzeb odciążania napowietrznych linii przesyłowych w KSE.
Metody ochrony przeciwdrganiowej przewodów napowietrznych linii przesyłowych
Określono wpływ śladu aerodynamicznego na bezpieczny czas życia przewodów odgromowych wybranych przęseł linii napowietrznej oraz opracowano wytyczne w zakresie metod oraz zakresu ochrony przeciwdrganiowej przewodów linii NN zlokalizowanych w polu oddziaływania śladu aerodynamicznego turbin wiatrowych.
Implementacja podejścia probabilistycznego w procesie planowania rozwoju sieci przesyłowej
Celem pracy była budowa narzędzia informatycznego umożliwiającego wdrożenie elementów probabilistycznych w procesie opracowywania Planu rozwoju sieci przesyłowej.
Opracowanie i wykonanie programu komputerowego do oceny jakości dostawy energii elektrycznej
W ramach pracy zaprojektowano i wykonano aplikację, która zbiera i agreguje dane źródłowe
z punktów pomiarowych sieci elektroenergetycznej PSE. W ramach projektu został stworzony prototyp do badania metod lokalizacji zaburzeń, oceny indywidualnej emisji oraz sposobu rozliczania kosztów złej jakości zasilania.
Analiza wpływu rozwoju rynku pojazdów samochodowych z napędem elektrycznym na zapotrzebowanie na moc i energię elektryczną
Efektem pracy jest opracowanie modelu, który pozwala na wiarygodne oszacowanie wysokości zapotrzebowania na moc i energię elektryczną generowanego przez samochody elektryczne.

Rozwój rynku pojazdów elektrycznych powinien wpłynąć na obniżenie emisyjności sektora transportu i ograniczenie zależności od importu ropy naftowej. Rozwój elektromobilności znacząco przyczyni się do rozwiązania problemów współczesnych miast, takich jak smog i hałas. Dodatkowo, może również mieć wpływ na rozwój nowych gałęzi przemysłu, np. produkcji baterii.

Wzrost liczby samochodów z napędem elektrycznym będzie miał wpływ na funkcjonowanie sektora elektroenergetycznego zarówno z perspektywy wzrostu zapotrzebowania KSE na moc i energię elektryczną, jak i funkcjonowania infrastruktury sieciowej (przede wszystkim w obszarze działalności OSD). Poza wyzwaniami dla KSE, które mogą się pojawić w związku z rozwojem rynku samochodów elektrycznych i zapotrzebowania na ładowanie baterii aut, stworzy również szansę na rozwój nowego sektora usług, takich jak możliwość elastycznego zarządzania popytem, świadczenia usług systemowych przez podmioty agregujące, np. punkty ładowania samochodów elektrycznych wyposażone w magazyny energii, które mogą stanowić rezerwowe źródło zasilana sieci najniższych napięć w przypadku wystąpienia awarii pracy sieci OSD. Taki potencjał mają zarówno samochody osobowe używane w gospodarstwach domowych oraz flotach firmowych, jak i autobusy w transporcie miejskim.

Rys. 6. Czynniki wpływające na rozwój elektromobilności. Źródło: Oprac. PSE Innowacje

PSE analizuje potencjalne scenariusze tempa rozwoju samochodów elektrycznych w Polsce. Scenariusze te skonstruowano na podstawie analizy czynników warunkujących wybory konsumentów podczas zakupu samochodów, kosztów nabycia i eksploatacji oraz komfortu użytkowania zależnego m.in. od zasięgu samochodów elektrycznych i dostępności punktów ładowania. Na bazie prognoz wzrostu liczby samochodów elektrycznych w Polsce budowane są modele pozwalające na opracowanie prognoz wzrostu zapotrzebowania na moc i energię w Polsce w perspektywie długoterminowej.

Znając skalę wzrostu zapotrzebowania na moc i energię elektryczną ze strony pojazdów elektrycznych, można opracować odpowiednie systemy zarządzania ich ładowaniem celem minimalizacji wpływu na obciążenie w KSE. Efekt ten jest możliwy do osiągnięcia m.in. poprzez zachęty taryfowe na rzecz ładowania samochodów elektrycznych w czasie, gdy zapotrzebowanie gospodarstw domowych i przemysłu jest najmniejsze, np. w nocy lub poprzez ograniczenie poboru przez stacje ładowania w okresach największego obciążenia sieci lub awarii.

Prowadzone analizy pozwalają również ocenić skalę inwestycji na rzecz rozwoju sieci dystrybucyjnej i stacji ładowania w celu sprostania potrzebom rosnącej liczby samochodów elektrycznych w Polsce.

PSE w sklasteryzowanym systemie elektroenergetycznym
Celem pracy było określenie czym są obecnie i czym mogą być w przyszłości Klastry Energii z punktu widzenia OSP. Szczegółowe zdefiniowanie struktur Klastrów Energii i nakreślenie ich potencjału pozwoliło zdefiniować kroki przygotowujące naszą spółkę do funkcjonowania w sklasteryzowanym systemie elektroenergetycznym
Prototyp oprogramowania wizualizującego grafiki, przepływy fizyczne oraz przepływy nieplanowe w Europie
W ramach pracy wykonano projekt i uruchomiono wersję rozwojową oprogramowania do wizualizacji grafików, przepływów fizycznych, przepływów nieplanowych. Opracowany interfejs graficzny umożliwia prezentację wartości przepływów pomiędzy obszarami rynkowymi w Europie
Projekt badawczy dofinansowany z programu Unii Europejskiej „Horizon 2020”
Celem projektu jest zaprojektowanie przyszłego kształtu systemu paneuropejskiego, mającego na celu maksymalizację wartości ekonomicznej i środowiskowej przy założeniu wysokiego udziału odnawialnych źródeł energii.
System teleinformatyczny obsługi Rynku mocy – STORM
W celu umożliwienia przeprowadzenia aukcji mocy w listopadzie i grudniu 2018 roku PSE wdrożyły dedykowany system teleinformatyczny obsługi Rynku mocy (STORM). Precedensowy charakter projektu jako platformy dostępnej publicznie, duży zakres prac i krótki czas na jego realizację sprawiły, że zespół realizujący projekt w PSE oraz PSE Innowacje zdecydował się na zastosowanie do prac nad systemem zwinnej metodyki zarządzania AGILE.

Metodyka AGILE zakłada wczesne wdrażanie mniejszych elementów oprogramowania, otwartość na zmiany nawet na późnym etapie rozwoju projektu, bezpośredni stały kontakt wykonawcy i zamawiającego oraz pracę w zespołach projektowych zgranych, samoorganizujących i uczących się na błędach. Zgodnie z metodyką AGILE, zespół dostarczał i przekazywał do testów kolejne małe fragmenty systemu w odstępach 3-4 tygodni. Zdobyta w ten sposób wiedza o zaletach lub niedostatkach przygotowanego rozwiązania była wykorzystywana w dalszych etapach prac.

W ten sposób zaledwie po kilku miesiącach prac w systemie STORM udało się przeprowadzić:

Certyfikację ogólną, czyli zebranie od uczestników rynku informacji na temat dostępnego potencjału wytwórczego oraz potencjalnej redukcji zapotrzebowania;
Certyfikację do aukcji, czyli proces rejestracji jednostek rynku mocy i składania deklaracji przystąpienia do aukcji mocy przez tzw. dostawców mocy;
Aukcję mocy, czyli proces wyłonienia z grona jednostek rynku mocy tych, z którymi zostaną zawarte umowy mocowe.

Projekt wymagał zaangażowania kilkudziesięciu osób z grupy kapitałowej PSE, pracy zespołowej, umiejętności reagowania na zmiany w otoczeniu, a także wspólnego uzgadniania priorytetów wymaganych funkcjonalności. Stworzone w ten sposób narzędzia pozwoliły na sprawne przeprowadzenie w kwietniu 2018 roku certyfikacji ogólnej, we wrześniu 2018 roku certyfikacji do aukcji oraz trzech aukcji rynku mocy w listopadzie i grudniu 2018 roku, które umożliwiły zakontraktowanie mocy gwarantujących stabilne i bezpieczne funkcjonowanie KSE w latach 2021-2023.

W przyszłości system będzie dalej rozbudowywany (do 2021 roku), m.in. w celu zapewnienia funkcjonalności umożliwiających nie tylko kontraktowanie, ale i sprawne rozliczanie kontraktów zawartych w latach 2021-2023.

SMILE – samojezdny moduł inspekcji linii elektroenergetycznych
PSE jest inicjatorem wizji autonomicznego robota, który samodzielnie przemieszczając się po liniach elektroenergetycznych pozwoli na inspekcję ich stanu (docelowo także naprawę) bez wyłączania linii. Projekt pod roboczą nazwą Samojezdny Moduł Inspekcji Linii Elektroenergetycznych (SMILE) jest rozwiązaniem innowacyjnym w skali światowej.

Jego wdrożenie przyczyni się m.in. do zwiększenia bezpieczeństwa i ciągłości dostaw energii elektrycznej, minimalizacji ryzyka zagrożenia życia ludzi dotychczas wykonujących praktycznie wszystkie prace eksploatacyjne na liniach elektroenergetycznych, ułatwienia i przyspieszenia prac eksploatacyjnych na liniach – szczególnie w terenach trudnodostępnych, minimalizacji ryzyka nieplanowanych wyłączeń linii poprzez wczesną identyfikację stanu zagrażającego awarią itd.

Prace nad operacjonalizacją koncepcji SMILE wymagają zaangażowania w interdyscyplinarne poszukiwania i ocenę możliwych metod inspekcji linii. Powinny one uwzględniać bogate doświadczenia krajowego przemysłu – m.in. stoczniowego, konstrukcyjnego i budowlanego, wykorzystującego ultradźwiękowe metody defektoskopowe, skanery optyczne itd. Oznacza to konieczność współpracy z wiodącymi krajowymi i zagranicznymi firmami realizującymi inspekcje infrastruktury elektroenergetycznej oraz ośrodkami naukowo-badawczymi. Ogromny potencjał ma tu zastosowanie bezzałogowych statków powietrznych lub robotów samojezdnych i kroczących. Realizacja koncepcji SMILE pozwoli podnieść bezpieczeństwo pracy osób odpowiedzianych za utrzymanie infrastruktury sieciowej i usuwanie awarii. Będzie też źródłem bieżących danych nt. stanu infrastruktury jako narzędzie autonomicznej inspekcji linii elektroenergetycznych. Stanowi przykład innowacji i nowatorskiego podejścia nie tylko w wymiarze krajowym, lecz także międzynarodowym.

Rysunek 1. Koncepcja aplikacji metody echa do badania ciągłości przewodów linii elektroenergetycznych impulsami fal ultradźwiękowych

Metodyka zarządzania projektami BIM
Zarządzanie procesem utrzymania i rozbudowy infrastruktury przesyłowej jest ogromnym wyzwaniem logistycznym, ale też obszarem potencjalnych korzyści z wprowadzenia zintegrowanego zarządzania obiektami PSE. Dla usprawnienia tych procesów spółka zdecydowała się zastosować metodykę zarządzania Building Information Modelling (BIM) do wybranych inwestycji infrastrukturalnych przeprowadzanych w ramach przetargów publicznych uruchomionych w 2017 i 2018 roku.

BIM to metoda zarządzania danymi na temat stanu poszczególnych elementów infrastruktury w całym cyklu życia tych elementów zebranych w dedykowanej bazie danych. Właściwie skonstruowana i zarządzana baza danych jest źródłem informacji pozwalających optymalizować działania na rzecz utrzymania, modernizacji i rozbudowy infrastruktury zarówno w czasie, jak i w przestrzeni.

Baza danych BIM zawiera informacje na temat infrastruktury od etapu jej budowy aż po etap demontażu. Informacje te obejmują trójwymiarowe modele infrastruktury oraz informacje o rodzaju i właściwości wykorzystanych materiałów, procesie powstawania elementów infrastruktury, zabiegach konserwacyjnych, modyfikacjach konstrukcji oraz harmonogramie inspekcji stanu infrastruktury. Baza BIM obejmuje również dane dotyczące wartości elementów infrastruktury, kosztów utrzymania i modernizacji itp.

BIM jest również narzędziem bieżącej wymiany informacji i współpracy pomiędzy wieloma instytucjami a podmiotami zaangażowanymi w budowę oraz utrzymanie infrastruktury i jej użytkownikami. W rezultacie BIM pozwala zwiększyć efektywność wykorzystania środków publicznych poprzez minimalizację kosztów budowy i zarządzania infrastrukturą oraz ograniczenie ryzyka awarii i zakłóceń jej funkcjonowania. Jest to więc metodyka mająca potencjał zastosowania przez PSE w ramach przetargów publicznych i przy realizacji inwestycji infrastrukturalnych oraz eksploatacji infrastruktury.

PSE rozpoczęły wdrażanie nowatorskiej technologii BIM w cyklu życia infrastruktury elektroenergetycznej. Na potrzeby kompleksowego wdrożenia przygotowano pierwsze, pilotażowe postępowanie uwzględniające wymagania zamawiającego względem technologii BIM.

Link do postępowania: http://www.pse.pl/przetargi/przetargi-niepubliczne/przetargi-niepubliczne-aktualne?articleId=203818082

Stan realizacji prac badawczych i rozwojowych

Badawcze

Rozwojowe

Łącznie

Prace łącznie w roku 2018

14

6

20

Prace zakończone w roku 2018

6

2

8

Prace w trakcie realizacji (kontynuowane w roku 2019)

8

4

12

15,2
mln zł

Szacunkowa wartośc realizowanych w PSE prac badawczych i rozwojowych
6,2
mln zł

Łączne koszty prac badawczych i rozwojowych realizowanych w PSE w 2018 roku