Szanowni Państwo,

mam zaszczyt przedstawić najnowszy Raport wpływu działalności Polskich Sieci Elektroenergetycznych na gospodarczy, środowiskowy i społeczny rozwój kraju. Jest to piąty raport społeczny naszej organizacji, drugi raport wpływu PSE oraz jedyne takie opracowanie w polskiej branży energetycznej. Dzięki tej publikacji będą mogli Państwo poznać nie tylko wszystkie obszary działalności i otoczenie, w którym funkcjonuje operator systemu przesyłowego, ale także wyzwania, z którymi musimy się mierzyć, realizując nasze obowiązki.

Sektor elektroenergetyczny w Polsce i w Europie przechodzi transformację. Wpływa na to rosnąca rola odbiorców, a także nowe technologie wytwarzania energii oraz wzrost ich udziału w pokrywaniu krajowego zapotrzebowania. Potrzeba ochrony klimatu sprawia, że rośnie rola tzw. zielonej energii pochodzącej z lądowych i morskich farm wiatrowych oraz instalacji fotowoltaicznych. To z kolei rodzi wyzwania związane z koniecznością zapewnienia bilansowania systemu przy znacznym udziale generacji rozproszonej.

Regulacje wynikające z pakietu „Czysta energia dla wszystkich Europejczyków” określiły nowe ramy działalności operatorów systemów przesyłowych. Technologie, a szczególnie cyfryzacja sektora elektroenergetycznego i wynikające z niej zmiany zachowań konsumenckich, a także rozwijająca się elektromobilność, będą kształtowały nowe obszary działalności operatorów. W opracowaniu, które macie Państwo przed sobą, pokazujemy całościowy obraz naszych działań oraz ich wpływ na otoczenie.

Jesteśmy jednym z największych operatorów systemu przesyłowego w Europie Środkowo-Wschodniej. Jako spółka strategiczna odpowiadamy za bezpieczeństwo i niezawodność dostaw energii elektrycznej do wszystkich regionów Polski. Zadanie to realizujemy poprzez sprawne zarządzanie pracą systemu elektroenergetycznego. Nasze wartości, zdefiniowane cele i przyjęte kierunki strategiczne opieramy na bezpieczeństwie energetycznym kraju oraz trosce o przyszłość kolejnych pokoleń.

Świadomie zarządzamy wpływem naszej spółki na gospodarczy i cywilizacyjny rozwój kraju. Jesteśmy dumni z osiąganych rezultatów. Bezpośrednia wartość dodana wytworzona przez PSE w gałęzi produkcji i przesyłu energii elektrycznej w 2018 roku wyniosła 4,36 mld zł. Z kolei łączną wartość dodaną, wygenerowaną przez nas w krajowej gospodarce, oszacowaliśmy na 6,73 mld zł. W 2018 roku działalność PSE przyczyniła się do utrzymania w Polsce 17,5 tys. miejsc pracy. Odprowadziliśmy 1,17 mld zł podatków, opłat i składek do budżetu państwa oraz budżetów jednostek samorządu terytorialnego, wpływając tym samym na rozwój regionów.

Jednym z celów naszej strategii jest aktywne uczestnictwo w budowaniu wspólnego europejskiego rynku energii elektrycznej. Po dwóch latach intensywnych przygotowań 19 listopada 2019 roku polski obszar rynkowy dołączył do mechanizmu jednolitego łączenia rynków dnia bieżącego (Single Intra-Day Coupling – SIDC) realizowanego z wykorzystaniem platformy XBID. Dla PSE dołączenie Polski do SIDC było wyzwaniem, wymagającym m.in. gruntownego przebudowania lub wymiany części systemów informatycznych wykorzystywanych do obsługi procesów rynkowych. Od momentu operacyjnego uruchomienia mechanizmu obsługa całego procesu jest realizowana 24 godziny na dobę przez służby dyspozytorskie PSE, czyli Krajową Dyspozycję Mocy. Dzięki temu nasz system stał się bardziej elastyczny, z korzyścią dla uczestników rynku.

W minionym roku znaczącym wydarzeniem dla całego sektora elektroenergetycznego było wdrożenie rynku mocy, którego celem jest zapewnienie bezpieczeństwa dostaw energii do odbiorców. PSE, jako administrator rynku mocy, prowadziły certyfikację ogólną, certyfikację do aukcji głównych oraz cztery aukcje główne dla okresów dostaw przypadających na lata 2021-2024. Wprowadzenie rynku mocy oznacza zmianę architektury rynku energii z rynku jednotowarowego na dwutowarowy, na którym transakcjom będzie podlegała nie tylko wytworzona energia elektryczna, ale również moc dyspozycyjna netto, czyli gotowość do  dostarczania energii. Uczestnicy rynku mocy od 2021 roku będą otrzymywali wynagrodzenie za tę gotowość do dostarczenia mocy lub też za redukcję zapotrzebowania.

W celu zmniejszenia ryzyka wystąpienia trudnej sytuacji bilansowej w Krajowym Systemie Elektroenergetycznym, do katalogu usług realizowanych na potrzeby OSP wprowadziliśmy usługę DSR (ang. Demand Side Response), czyli redukcję zapotrzebowania odbiorców na polecenie operatora systemu przesyłowego. W 2018 roku PSE rozstrzygnęły kolejny przetarg na zakup usługi redukcji w Programie bieżącym i w Programie gwarantowanym. Suma pozyskanej mocy gwarantowanej, która może być zredukowana na polecenie OSP, wynosi w okresie letnim od 362,5 do 534,5 MW. Reagując na potrzeby i możliwości uczestników rynku wprowadziliśmy również program bieżący uproszczony, w ramach którego usługę DSR mogą świadczyć także mniejsze podmioty i odbiorcy energii.

Jednocześnie pracowaliśmy nad zapewnieniem bezpiecznej pracy systemu w przyszłości. Wdrożyliśmy model realizacji inwestycji pozwalający na sprawniejsze prowadzenie zadań inwestycyjnych i racjonalizację kosztów. W 2018 roku ponieśliśmy nakłady na inwestycje infrastrukturalne w wysokości 1,81 mld zł, a do końca 2027 roku planujemy przeznaczyć na ten cel w sumie 12,8 mld zł.

Stabilność i bezpieczeństwo pracy całego systemu elektroenergetycznego wymagają stałego rozwoju i wprowadzania nowoczesnych rozwiązań. W 2018 roku podjęliśmy wiele inicjatyw, których celem było optymalne wykorzystanie nowych technologii w sektorze elektroenergetycznym. Przykładem jest system inteligentnych sieci Special Protection Scheme, który automatycznie usuwa przeciążenia linii przesyłowych oraz dystrybucyjnych w czasie wysokiej generacji ze źródeł odnawialnych i przyczynia się do rozwoju OZE.

Wewnątrz organizacji zbudowaliśmy i rozwijamy kulturę bezpieczeństwa pracy. Utworzyliśmy i skutecznie wdrażamy standard Health Safety Environment Quality obejmujący zachowania pracowników, ochronę środowiska, a także bezpieczeństwo sprzętu oraz infrastruktury.

Współpracujemy blisko z podmiotami odpowiedzialnymi za cyberbezpieczeństwo kraju oraz sektora elektroenergetycznego. W 2018 roku po raz pierwszy zorganizowaliśmy konferencję PolEx wzorowaną na amerykańskim GridEx oraz serię warsztatów dla ekspertów w dziedzinie cyberbezpieczeństwa branży energetycznej.

Jesteśmy firmą odpowiedzialną społecznie, mającą na uwadze dobro oraz rozwój społeczności lokalnych. Podejmujemy dialog z mieszkańcami regionów, w których prowadzimy inwestycje infrastrukturalne. W latach 2016-2018 odbyło się blisko 2 tys. spotkań z mieszkańcami, z czego 688 w 2018 roku. Chcemy być dobrym sąsiadem, dlatego realizujemy wiele inicjatyw na rzecz gmin, na terenie których jest lub będzie zlokalizowana nasza infrastruktura przesyłowa. Jedną z nich jest program grantowy „Wzmocnij swoje otoczenie”.

Troszczymy się o środowiskowy wymiar działań PSE. Zrównoważony rozwój jest dla nas niezwykle ważny i rozumiemy go jako ciągłe poprawianie efektywności, przy jednoczesnym ograniczeniu negatywnego wpływu na środowisko. W 2018 roku nasza spółka otrzymała certyfikat poświadczający skuteczne wdrożenie zintegrowanego systemu zarządzania środowiskowego i BHP. Wszystkie projekty inwestycyjne realizujemy w sposób pozwalający na minimalizację kluczowych zagrożeń dla przyrody i unikanie ryzyka utraty różnorodności biologicznej.

Nasz kolejny raport wpływu, w porównaniu do ubiegłorocznej publikacji, został wzbogacony o dodatkowe treści. W związku ze zmianami klimatu postanowiliśmy zmierzyć ślad węglowy PSE. Będzie on jednym ze wskaźników branych pod uwagę przy ocenie działalności naszej organizacji w obszarze efektywności energetycznej. To bezpośrednia odpowiedź PSE na jedno z największych wyzwań dla ludzkości na najbliższe dziesięciolecia.

Raport wpływu PSE ukształtowały również pytania i postulaty naszych Interesariuszy zgłoszone podczas ostatniej, czwartej sesji dialogowej z udziałem ponad 100 uczestników. Dla zapewnienia transparentności oraz wysokiej jakości prezentowanych danych niniejsza publikacja została przygotowana w oparciu o najlepsze praktyki i międzynarodowe standardy Global Reporting Initiative, International Integrated Reporting Council oraz GHG Protocol Corporate Accounting and Reporting Standard. W celu zachowania wiarygodności przedstawianych danych cały raport został poddany weryfikacji zewnętrznej, a dla wygody Czytelników naszego opracowania dane prezentujemy w formie interaktywnej. W trosce o środowisko już po raz trzeci PSE zdecydowały się na publikację raportu w wersji cyfrowej.

W imieniu swoim oraz Pracowników PSE życzę Państwu interesującej lektury,

Eryk Kłossowski

Prezes Zarządu
Polskich Sieci Elektroenergetycznych S.A.